ΚΡΙΤΙΚΗ ΘΕΑΤΡΙΚΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
ΚΡΙΤΙΚΗ ΘΕΑΤΡΙΚΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
«Τερέζ Ρακέν» του Εμίλ Ζολά (διασκευή: Λίλλυ Μελεμέ), Θέατρο «Ροές»
Του Νίκου Ανδρείου
Ο Εμίλ Ζολά/Émile Édouard Charles Antoine Zola (Γάλλος Συγγραφέας, Δημοσιογράφος και Κριτικός Τέχνης, υποψηφιότητα για το βραβείο Νόμπελ 1901 & 1902, 1840-1902) υπήρξε από τους κυριότερους διαμορφωτές -αν όχι, ο κυριότερος- της Νατουραλιστικής Λογοτεχνίας στη Γαλλία και ο εισηγητής του Θεατρικού Νατουραλισμού, κρατώντας και μετ’ εξελίσσοντας «το νήμα» της Ρεαλιστικής Λογοτεχνίας που προϋπήρχε στον αντίποδα Ρομαντισμού. Για την «Τερέζ Ρακέν»/«Thérèse Raquin» (1867) σημειώνει χαρακτηριστικά πως είναι μελέτη -και όχι Μυθυστόρημα!- : «Για τις αλλαγές που ορισμένες φορές εμφανίζονται στους οργανισμούς κάτω από πολύ συγκεκριμένες καταστάσεις», απότοκο της θεώρησής του περί της κληρονομικότητας, του περιβάλλοντος και της πίεσης της στιγμής, που επιδρούν καταλυτικά στη ζωή των ανθρώπων κάνοντάς τους να λειτουργούν περισσότερο με τα βασικά, «ζωώδη» τους ένστικτα (Αυτοσυντήρησης & Γενετήσιο), παρά με τον «ανώτερο και «πνευματικότερο» εαυτό τους. Στους επικριτές του έργου του, που το χαρακτήριζαν «ωμό», κυνικό και «αιρετικό», σχεδόν εξοβελιστέο, απαντούσε: «είμαι υποκειμενικός, πως μπορείτε να κρίνετε κάτι το υποκειμενικό;»
[…]Γαλλία, 19ος αιώνας:Ανάμεσα σε τοίχους που στάζουν απ’ την υγρασία, εγκλωβισμένη σε μια ασφυκτική καθημερινότητα, η Τερέζ μεγαλώνει με τον ασθενικό Καμίγ, σύζυγο και ξάδερφό της, και την υπερπροστατευτική θεία της, κυρία Ρακέν. Ο χρόνος κυλά και εκείνη βυθίζεται σε μία ανυπόφορη στασιμότητα μέσα στον παγερό “οικογενειακό τάφο”, που είναι αναγκασμένη να ζει. Η απρόσμενη γνωριμία της με τον Λοράν, παιδικό φίλο του συζύγου της, ξυπνάει ακαριαία το πάθος μέσα στην σκοτεινή άβυσσο των ματιών της. Παραδίδεται στην αιματώδη ιδιοσυγκρασία του στιβαρού άντρα και η ακόρεστη λαχτάρα της για ζωή γίνεται παραφορά. Η παρουσία του κυριεύει τους νευρώνες της, λυγίζοντας και υπερνικώντας κάθε δισταγμό προς την απαγορευμένη έλξη του. Τα ζωώδη ένστικτα απελευθερώνονται. Γεννούν ένα εφιαλτικό παιχνίδι απόλυτης ηδονής και οδύνης. Ο εραστής προσφέρει το αίμα του και η ερωμένη τα νεύρα της. Οι δυο τους προκαλούν την πιο επικίνδυνη χημική ένωση, που ρυθμίζει τον μηχανισμό της ύπαρξής τους. Τα όνειρα γίνονται μια εφιαλτική πραγματικότητα, η ίδια η κόλαση.[…] (Πηγή: Θέατρο «Ροές»)
Συντελεστές
Την Διασκευή - Σκηνοθεσία πραγμάτωσε η Λίλλυ Μελεμέ με αρετές αλλά και «εκτροπές». Σε σχέση με τη Διασκευή, στα πλεονεκτήματά προσμετρώνται: η «ευθύβολη» εστίαση στον πυρήνα του μύθου, του Ζολά ∙ ο επιτυχής «περιορισμός» -π.χ.: δευτερεύοντες ήρωες που ενυπάρχουν στο μυθιστόρημα-, όλων εκείνων των στοιχείων που θα πλατίαζαν, περαιτέρω, την παράσταση «επουσιωδώς» ∙ η πιστή μετάφραση, αρκούντος ικανού μέρους των διαλόγων -4 βασικοί ήρωες, εκ του πρωτοτύπου. Στα μειονεκτήματα, εντάσσονται: Η μη λελογισμένη και αρμονική απόδοση-μεταφορά του ελεύθερου πλάγιου λόγου (συνδυασμός δύο φωνών: του αφηγητή και του συγκεκριμένου προσώπου του οποίου τα λόγια μεταφέρει ο αφηγητής), με αποτέλεσμα την «υποκριτική άπνοια» και η ανάπτυξη λόγου, ως μη όφειλε, με επακόλουθο τον πλατειασμό -η παράσταση διαρκεί 125΄-. Η Σκηνοθεσία της Μελεμέ θέλει να είναι άμεση και ρεαλιστική και είναι, ως ένα βαθμό! Αμφιβάλλω, ωστόσο αν μπορεί να είναι Νατουραλιστική όπως το έργο επιτάσσει και αυτό γιατί, κύρια και πρωταρχικά, φαίνεται να μην αξιοποίησε, όσο θα έπρεπε, το έξοχο, έμψυχο υλικό της. Οι Υποκριτές μοιάζουν σαν να βρίσκονται στο στάδιο της «προθέρμανσης», κατά το πρώτο μισό της παραστάσεως, με ευδιάκριτη σκηνοθετική οδηγία για βαθμιδόν ανάπτυξη ∙ κάτι που στην πραγματική ζωή δε θα γινόταν…-ούτε στο κείμενο του Ζολά, έτσι, συναντάται-, αφού είναι γνωστό ότι δεν έχει ροοστάτη! Ο Θίασος αναπτύσσεται υποκριτικά καθ’ άπασα τη σκηνή, κάτι που προσδίδει ενεργητικότητα και ικμάδα… ωστόσο, δυσκολεύει τη θέαση στα σημεία δράσης, ενίοτε ολοσχερώς -ήμουν στην 5η σειρά και κάποιες σκηνές συνέβησαν «ερήμην» μου-. Αναμφίβολα, το Σκηνοθετικό κέντρο βάρους εδράζει στη μετά το φόνο εποχή του ζευγαριού -δεύτερο μισό της παραστάσεως-, εκεί επέρχεται και ή κορύφωση, που, φρονώ, θα αποζημίωση και τον πιο απαιτητικό θεατή. Τα Σκηνικά του Κωνσταντίνου Ζαμάνη, θα τα χαρακτήριζα ουδέτερα και «άνευρα», απλώς λειτουργικά –εναρμονισμένα, με το διαχυθέν όραμα των συντελεστών- ∙ τα κοστούμια είναι εξαιρετικά! Οι Φωτισμοί της Μελίνας Μάσχα, στο μεγαλύτερο μέρος της παραστάσεως είναι ατμοσφαιρική και επαρκείς, χωρίς να εκλείπουν και τα «τυφλά» σημεία. Η Μουσική του Μίνου Μάτσα, αρχικά, είναι υπέροχα υποβλητική και «υποδόρια», το επαναλαμβανόμενο μοτίβο της, ωστόσο, καθ’ όλη τη διάρκεια της παραστάσεως, με τις άρσεις της έντασής της, κουράζουν -υπάρχουν σημεία που δεν ακούγεται ο λόγος των Ηθοποιών- και είναι κρίμα.
Ηθοποιοί
Η Μαρία Κίτσου (Τερέζ Ρακέν), έχει την εξαιρετική ικανότητα να μεταμορφώνεται, να αυτοσχεδιάζει και να ανασυντάσσεται με όσα ο ρόλος απαιτεί… Η «αναμέτρηση» που πραγματοποιεί τούτη τη φορά -όπως, ίσως και κάθε φορά- είναι με τον ίδιο της τον εαυτό, όπως και η ηρωίδα που υποδύεται. Κάτι που κάνει έξοχα! Ξεχωρίζω την πολύπειρη, συνετή και αξιοσέβαστη Σοφία Σεϊρλή (Κα Ρακέν) και παραθέτω τους ταλαντούχους Ηθοποιούς: Κώστα Βασαρδάνη (Καμίγ) και Θανάση Πατριαρχέα (Λοράν).
Ανακεφαλαιώνοντας… η παράσταση του Θεάτρου «Ροές», «Τερέζ Ρακέν», είναι μία καλοδουλεμένη παράσταση με σύγχρονη οπτική που απηχεί το όραμα των ταλαντούχων Συντελεστών της. Αξίζει να προσεχθεί και να τιμηθεί από το κοινό που αγαπά το κλασικό θέατρο και δη, τη δραματοποιημένη Λογοτεχνία.
Συντελεστές
Διασκευή – σκηνοθεσία: Λίλλυ ΜελεμέΣκηνικά – κοστούμια: Κωνσταντίνος Ζαμάνης
Φωτισμοί: Μελίνα Μάσχα
Μουσική: Μίνως Μάτσας
Φωτογραφίες: Ελίνα Γιουνανλή
Παίζουν:
Μαρία Κίτσου, Κώστας Βασαρδάνης, Σοφία Σεϊρλή, Θανάσης Πατριαρχέας
Subscribe στο κανάλι Νίκος Ανδρείος: http://bit.ly/2k9mlPf
Like us on Facebook: http://bit.ly/2zMQZFk
Follow us on Twitter: http://bit.ly/2BjUi32
Follow us on Instagram: http://bit.ly/2hYQtbS
Official Website: https://www.nikosandreios.com/gr/
Η Παρούσα δημοσίευση προστατεύεται από την κείμενη Ελληνική και Ευρωπαϊκή Νομοθεσία περί Πνευματικών Δικαιωμάτων! Απαγορεύεται η έντυπη αναδημοσίευσή της, συνολικά ή επί μέρους, χωρίς έγγραφη άδεια του Συντάκτη της. Οποιαδήποτε ηλεκτρονική αναδημοσίευση οφείλει να αναφέρει ρητά το Site-Blog: www.nikosandreios.com και τον εκάστοτε Συντάκτη της δημοσίευσης.
- ΤΕΡΕΖ ΡΑΚΕΝ του Εμίλ Ζολά - Θέατρο Ροές - από 9 Φεβρουαρίου