ΚΡΙΤΙΚΗ ΘΕΑΤΡΙΚΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

ΚΡΙΤΙΚΗ ΘΕΑΤΡΙΚΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

«Πατέρας», Θέατρο Αποθήκη

Του Νίκου Ανδρείου

Ο Άουγκουστ Στρίντμπεργκ - August Strindberg (Σουηδός θεατρικός Συγγραφέας, Μυθιστοριογράφος, Φωτογράφος και Ζωγράφος 1849 -1912), υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους Ψυχογράφους/Ηθογράφους του19^ου- 20^ου Αιώνα για τη Λογοτεχνία και το Θέατρο -ακόμα και μέσα από τα επαναλαμβανόμενα μοτίβα των ζωγραφικών του πινάκων αλλά και τις φωτογραφίες του-. Χαρακτηριστικές της ψυχοσύνθεσής του και των αποτυπώσεών της στο έργο του, είναι οι φράσεις που ακολουθούν -δειγματοληπτικά-: «Στη σιωπή δεν μπορείς να κρύψεις τίποτα… όπως μπορείς στα λόγια», «Οι νόμοι είναι μια εφεύρεση της ανώτερης τάξης, ώστε, με το λεγόμενο νομικό τρόπο, να μην αφήνει τις κατώτερες τάξεις να σηκώνουν κεφάλι»,« Οι άνθρωποι που έχουν σκυλιά είναι δειλοί που δεν έχουν το θάρρος να δαγκώνουν ανθρώπους μόνοι τους».

Στo έργο του Πατέρας («Fadren», 1887) ο Στρίντμπεργκ πραγματεύεται και «ανατέμνει» τη «μάχη των φύλων», σαν μια προαιώνια και ατελεύτητη μονομαχία άντρα και γυναίκας. Παράλληλα ηθογραφεί και περιγράφει το «επιτρεπτό» πλαίσιο λειτουργίας του ανδρογύνου όχι μόνο σε σχέση με του Νόμους αλλά και με κάτι -ενίοτε, αν όχι πάντα-… βαρύτερο… το «Εθιμικό Δίκαιο», της εποχής του. Στην εξύφανση ανάπτυξης του «μύθου», όλα ξεκινούν όταν: Ο Άντολφ, αξιωματικός του ιππικού, και η σύζυγός του (Λάουρα), διαφωνούν σχετικά με την εκπαίδευση της κόρης τους (Βέρθα). Η Λάουρα θέλει να μένει στο σπίτι και να γίνει καλλιτέχνης, ενώ ο Άντολφ θέλει να μετακομίσει στην πόλη και να σπουδάσει δασκάλα. Ο Άντολφ λέει ότι η απόφασή του είναι τελική και ότι ο Νόμος τον υποστηρίζει, επειδή -όπως σθεναρά διατείνεται- η γυναίκα χάνει τα δικαιώματά της όταν παντρεύεται. Η λογομαχία τους εντείνεται και αγριεύει με απρόβλεπτες και καταλυτικές συνέπειες για όλους!

[…]Ελλάδα 2019. Παραμονή Πρωτοχρονιάς.

Κάπου στην Αθήνα, πίσω από τις ερμητικά κλειστές πόρτες ενός μεσοαστικού σπιτιού, δύο σύζυγοι θα συγκρουστούν μεταξύ τους μέχρι τελικής πτώσεως, με λάφυρο την κυριαρχία πάνω στο παιδί τους.

Ποιος από τους δύο συζύγους θα επικρατήσει τελικά; Πόσο αλώβητοι θα βγούνε από τη μάχη; Και το παιδί τους; Θα πάρει θέση ως προς την έκβαση του ενδοοικογενειακού αυτού πολέμου; Και με ποιο κόστος;

Η μάχη των δύο φύλων, το αρχετυπικό δίπολο ανδρική λογική - γυναικείο ένστικτο, ο αλληλοσπαραγμός μέσα σε μια σχέση με αιώνιο διακύβευμα την απόλυτη επικράτηση του ενός στον άλλο και την αδιαφιλονίκητη διατήρηση της εξουσίας, οι μικροί - ή και μεγαλύτεροι - ψυχολογικοί φόνοι που συντελούνται, ως «αναγκαίο κακό» για «καλό σκοπό», στους κόλπους μιας καθωσπρέπει κατά τα άλλα οικογένειας, ζωντανεύουν στη σκηνή του θεάτρου Αποθήκη.

Μέσα από τη διασκευή του κειμένου, η παράσταση φέρνει τον «Πατέρα» στη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα, με όρους ακραίου ρεαλισμού για να καταδείξει, με τις απαραίτητες δόσεις μαύρου χιούμορ, τις παθογένειες της ελληνικής κοινωνίας, απογυμνωμένες από τα φτιασίδια κάθε πιθανού καθωσπρεπισμού.[…] (Δελτίο Τύπου παραστάσεως)

Για την παράσταση

Η διασκευή του Βασίλη Μοισπίκη, σε γενικές γραμμές και τηρουμένων των αναλογιών... μένει συνεπής στην «ουσία» του κειμένου του Στρίντμπεργκ και της προβληματικής του, με ορατές «παραλλαγές» (βλ. ρόλους, πράξεις, συγγραφική δομή). Ωστόσο, ουδείς μπορεί να τον ψέξει, αφού ρητά αναφέρεται (βλ. πρόγραμμα, Δελτίο Τύπου κλπ.) πως πρόκειται για διασκευή με αφορμή το έργο Πατέρας! Το κείμενο είναι ωμό, νευρώδες και «σφιχτό» επιτυγχάνοντας να δημιουργεί Συναισθηματικά «κύματα μεταβίβασης και αντιμεταβίβασης» μεταξύ Ηθοποιών – Κοινού, κάτι που αποτελεί τον μίτο της Αριάδνης για κάθε παράσταση που θέλει να σέβεται τον εαυτό της και στην συγκεκριμένη επιτυγχάνεται· ωμά και -ακραία, ίσως- ρεαλιστικά, αλλά επιτυγχάνεται! Κατά τα λοιπά ή «επίλοιπα» η βωμολοχία θα έπρεπε να είναι πιο περιορισμένη, δεν θεωρώ πως εξυπηρετεί τίποτα το σημαντικό επί του συγκεκριμένου. Η Σκηνοθεσία/Φωτισμοί του Μπισπίκη, είναι απολύτως συμβατή με την μέχρι τώρα πορεία του ως ηθοποιού. Είναι πληθωρική, γήινη, δυναμική μα κύρια και πρωταρχικά ωμά ρεαλιστική. Τα Σκηνοθετικά ευρήματα του Μπισπίκη βρίθουν «χαοτικής έντασης» και πρωτοτυπίας. Τα Σκηνικά – Κοστούμια της Μαρίας Καραθάνου, θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν με μία λέξη ως εξαιρετικά, καταφέρνοντας να σε «μεταφέρουν» στο χώρο της διαδραμάτισης ακαριαία, γεννώντας την ανάγκη της ενατένισής τους -από τον θεατή- σαν κάτι μοιραία οικείο, γνώριμο και εσωτερικά φωταγωγικό…

Ηθοποιοί

Αναντίρρητα, οι υποκριτικές «κορυφογραμμές» του έργου είναι η Μαρίνα Ασλάνογλου και ο Τάσος Ιορδανίδης -ως εκ των ρόλων τους και της υποκριτικής τους-. Δύναμη, Πάθος και ορμή τους χαρακτηρίζουν υποκριτικά, καθηλώνοντας τους θεατές, σε απολύτως κόντρα ρόλους σε σχέση με τις ευγενικές τους φυσιογνωμίες, «μεταμορφούμενοι»! Η Γιάννα Σταυράκη σαν «παροπλισμένη» αρχαία Μαινάδα κανοναρχεί τα διάκενα του δράματος αριστουργιματικά και οι Ιωσήφ Ιωσηφίδης και Νικολέττα Χαρατζόγλου είναι αμιγείς και σμιλευμένοι με όσα οι ρόλοι τους, τους επιτάσσουν, υπηρετώντας την α-λήθεια του Στρίντμπεργκ -διά της διασκευής του Μπισπίκη- με μέτρο και κοφτή ανάσα, ελέω κειμένου και υποκριτικής αναγκαιότητας -αν και έχω ενστάσεις για τη δομή των ρόλων, κάτι όμως που δεν ευθύνονται διόλου-.

Εν κατακλείδι, προτείνω την παράσταση, για όποιον είναι άνω των 15 χρόνων και δεν φοβάται να ανάψει έστω ένα μικρό φως στο «υπόγειο» της ύπαρξής του· ειδικά δε, εκεί που φυλάει τις παιδικές και -ερωτικά- συντροφικές του αναμνήσεις και βιώματα...

 

---

 

 

Διασκευή -Σκηνοθεσία- Φωτισμοί:Βασίλης Μπισμπίκης

Σκηνικά – Κοστούμια: Μαρία Καραθάνου

Β. Σκηνοθέτη: Διονύσης Κοκκοτάκης

Επιμ. Κίνησης: Αγγέλα Πατσέλη

Φωτογραφίες: Ελίνα Γουνανλή

Ερμηνεύουν: Μ. Ασλάνογλου, Τ. Ιορδανίδης, Ιωσ. Ιωσηφίδης, Γ. Σταυράκη, Ν. Χαρατζόγλου.