ΚΡΙΤΙΚΗ ΘΕΑΤΡΙΚΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
ΚΡΙΤΙΚΗ ΘΕΑΤΡΙΚΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
Οι Μάγισσες του Σάλεμ του Άρθουρ Μίλερ, θέατρο “Δημήτρης Χόρν”
Ο ‘Αρθουρ Μίλερ έλεγε σχετικά με τη διαδικασία γραφής/γέννησης ενός θεατρικού -και όχι μόνο- έργου: «Αν βλέπω πώς τελειώνει, μπορώ να δουλέψω προς τα πίσω». Και αυτό ακριβώς έκανε και με το έργο του The crusible (“Η δοκιμασία”) που γράφτηκε το 1953 με κατοπινό τίτλο και ως “Οι μάγισσες του Σάλεμ” -(1η μετάφραση που εκδόθηκε στη Χώρα μας του Αλέξη Σολομού από τις Εκδ. Δωδώνη), ανέβηκε δε για πρώτη φορά στην Ελλάδα,πολύ σύντομα από τη συγγραφή του, στην σκηνή του Εθνικού Θεάτρου το 1955 (πρωταγωνίστησαν: Χριστόφορος Νέζερ, Γιώργος Παππάς, Τζένη Καρέζη κ.α.)-. Γνωρίζοντας, παρατηρώντας και εντρυφώντας στο κοινωνικό γίγνεσθαι , ο Μίλερ, ξέρει κατά που οδεύει τούτος ο κόσμος… οραματίζεται το «τέλος» του και ανασυνθέτει τα λάθη, πάθη, ελλείψεις, δογματισμούς και αδυναμίες που τον οδήγησαν σε αυτό. Σηκώνει με όση δύναμη του επιτρέπει η γραφή του προβολείς άπλετου φωτός για να πάψουν να σκιαμαχούν οι άνθρωποι με τον κακό τους εαυτό, με τα προαιώνια ερωτήματά τους, με τα όποια «πλαστά» ήθη, έθιμα, δεισιδαιμονίες και πίστεις… Δικαιοσύνη -στα πάντα!- είναι το ζητούμενο, τότε και τώρα… Χωρίς “κυνήγια μαγισσών” -Το έργο του Μίλερ (“Η δοκιμασία”), επηρέασε τόσο καταλυτικά που εισήγαγε τον όρο “κυνήγι μαγισσών” στην αργκό, καυτηριάζοντας κάθε καταπάτηση/δίωξη πολιτικής ελευθερίας και όχι μόνο, ανά τον κόσμο-
[...]«Η Δοκιμασία» ή «Οι Μάγισσες του Σάλεμ» αποτελούν μια διαχρονική καταγγελία των δεισιδαιμονιών, των προκαταλήψεων και του φανατισμού. Ο Μίλερ μέσα από το έργο του κατακρίνει την καταπάτηση πολιτικών ελευθεριών και εισάγει τον όρο «κυνήγι μαγισσών» στον 20ο αιώνα. Ο ίδιος εξηγεί: «Όταν η ατμόσφαιρα είναι ηλεκτρισμένη ο φόβος παίρνει υπόσταση. Οι άνθρωποι του Σάλεμ έβλεπαν τον εαυτό τους σαν κάτοχο μιας ανώτερης αλήθειας. Αν το φως αυτής της αλήθειας έσβηνε, πίστευαν πως θα ερχόταν η συντέλεια του κόσμου. Όταν έχετε έναν ιδεολογικό κόσμο που θεωρεί τον εαυτό του τόσο αγνό, είναι φυσικό να τείνετε προς τα άκρα»... Το 1692 στο Σάλεμ, η Άμπιγκεϊλ, ερωτεύεται παράφορα έναν μεγαλύτερό της παντρεμένο άνδρα, τον Τζον Πρόκτορ. Εκείνος όμως την απορρίπτει και διαλέγει να μείνει στο πλάι της συζύγου του. Έτσι, εκείνη μαζί με άλλες κοπέλες του χωριού του κάνουν μάγια για να τον φέρουν πίσω. Οι κάτοικοι του Σάλεμ τις ανακαλύπτουν και οι γυναίκες κινδυνεύουν να θανατωθούν ως μάγισσες. Η Άμπιγκεϊλ κατηγορεί την σύζυγο του αγαπημένου της ως υποκινήτρια των μεταφυσικών πράξεων, με αποτέλεσμα να ξεκινήσει μία δίκη με καταστροφικές συνέπειες για όλους.[...] (Πηγή:https://bit.ly/3r0zHOx )
Συντελεστές
(Μετάφραση - Σκηνοθεσία: Νικορέστης Χανιωτάκης) Σε σχέση με τη Μετάφραση ο Χανιωτάκης ακολούθησε την πεπατημένη χωρίς εκπλήξεις -γενικώς- και ορθά! Η Σκηνοθεσία του, ωστόσο, έχει σοβαρότατες παθογένειες… σπαρμένες από αγνές και καλές προθέσεις, ασφαλώς, που δεν είναι ικανές να “θεραπεύσουν” τις… πρώτες! Αναρωτιέμαι... Οι Ηθοποιοί πάνω σε ένα σκηνικό (Σκηνικά: Αρετή Μουστάκα) «καναβάτσο»με ακροβατικές απαιτήσεις για να σταθούν (Βλ. φωτογραφίες κάτωθι), παίζοντας συχνά πλάτη στο κοινό, που έχουν να διαχειριστούν μια παράσταση από κάθε άποψη κοπιώδη (Λόγος, κίνηση, οριοθέτηση σκηνικών κλπ.) πώς θα ήταν δυνατόν να αποδώσουν στη συγκεκριμένη παράσταση που απαιτεί εσωτερικότητα; (Πρωτότυπη μουσική: Γιάννης Μαθές) Η Μουσική του Μαθέ ήταν εναρμονισμένη με τη σκηνοθετική οπτική. (Κοστούμια: Χριστίνα Πανοπούλου) Τα κοστούμια της Πανοπούλου ήταν εξαιρετικά από κάθε άποψη, αν συνυπολογίσουμε τις κινησιολογικές απαιτήσεις της παράστασης. (Επιμέλεια κίνησης: Αντιγόνη Γύρα) Η Γύρα είμαι σίγουρος πως δούλεψε σκληρά με τους Ηθοποιούς κρίμα που πολλά «χάνονται» ελέω σκηνικού, δραματουργικής σκηνικής προοπτικής και βάθους σκηνής. (Φωτισμοί: Χριστίνα Θανάσουλα) Κατά τη γνώμη μου οι φωτισμοί της Θανάσουλα ήταν ανεπαρκείς, καλή η «ομιχλώδης» ατμόσφαιρα αλλά ο θεατής, οφείλει να βλέπει -Επιτέλους…! Όταν χρησιμοποιείται καπνός, πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν και οι μασκοφόροι θεατές-.
Ηθοποιοί
Οφείλω να εξάρω τον Άκη Σακελλαρίου (Τζον Πρόκτορ) για την υποκριτική του δεινότητα, την εσωτερικότητά του και το επί σκηνής ήθος του, πραγματικά με συγκίνησε, ήταν ο κορυφαίος της παράστασης. Ακολουθεί η Ρένια Λουιζίδου (Ελισάβετ Πρόκτορ) που ήταν φως επί σκηνής και ασφαλώς ο Νικήτας Τσακίρογλου (Δικαστής Ντάνφορθ) που θεωρώ ότι αδικείται παράφορα! Δεν είναι δυνατόν να έχεις έναν κορυφαίο μαέστρο του θεάτρου και να τον κρύβεις στα… μετόπισθεν, δίκην... σκηνικού -στο μεγαλύτερο μέρος της σκηνικής του παρουσίας ήταν στο βάθος της σκηνής, κακοφωτισμένος και με άλλους Ηθοποιούς να τον κρύβουν- και να ακούμε μόνο τη φωνή του και αυτό όχι πάντα! Οι λοιποί Ηθοποιοί: Μελίνα Βαμβακά (Ρεβέκκα Κόρει), Κατερίνα Νικολοπούλου (Άννα Πάτναμ), Ισιδώρα Δωροπούλου (Μαίρη Γουόρεν), Μαρία Μοσχούρη (Μπέτυ Πάρις), Αντουανέτα Παπαδοπούλου(Μέρση Λιούις), Δανάη Ομορεγκιέ Νεάνθη (Τιτούμπα) εξέπληξαν ευχάριστα, τηρουμένων των αναλογιών και οι: Γιάννης Καλατζόπουλος (Σαμουήλ Πάρις) και Θωμάς Γκαγκάς (Τόμας Πάτναμ) διεκπεραίωσαν του ρόλους τους. Δυστυχώς, η Ιωάννα Παππά (Άμπιγκεϊλ Γουίλλιαμς), μετά λύπης μου το γράφω -έχουν υπάρξει εξαιρετικές κριτικές, εκ μέρους μου στο παρελθόν- δεν άρθηκε στο ύψος των περιστάσεων, οφείλει να κάνει στροφή προς τα μέσα -πρώτα στον εαυτόν της το οφείλει- χωρίς την αναζήτηση εξωτερικών ευκολιών που δεν ταιριάζουν στο υπάρχον υψηλό ταλέντο της.
Μετάφραση - Σκηνοθεσία: Νικορέστης Χανιωτάκης
Σκηνικά: Αρετή Μουστάκα
Κοστούμια: Χριστίνα Πανοπούλου
Πρωτότυπη μουσική: Γιάννης Μαθές
Επιμέλεια κίνησης: Αντιγόνη Γύρα
Φωτισμοί: Χριστίνα Θανάσουλα
Βοηθός Σκηνογράφου: Φραντζέσκα Μπούτση, Έμιλυ Ονησιφόρου
Βοηθός ενδυματολόγου: Μαρία Φέξη
Συνεργάτις θεατρολόγος: Χριστιάννα Μαντζουράνη
Βοηθός σκηνοθέτη: Ελευθερία Μπενοβία
Οργάνωση παραγωγής: Αναστασία Γεωργοπούλου
Εκτέλεση παραγωγής: Ναταλία Μπαρούς, Φραντζέσκα Μπούτση
Φωτογραφίες: Αγγελική Κοκκοβέ
Σύμβουλος Επικοινωνίας: Σεμίνα Διγενή
Προβολή-Δημόσιες Σχέσεις: Μαρκέλλα Καζαμία
Διανομή
Δικαστής Ντάνφορθ: Νικήτας Τσακίρογλου
Τζον Πρόκτορ: Άκης Σακελλαρίου
Ελισάβετ Πρόκτορ: Ρένια Λουιζίδου
Άμπιγκεϊλ Γουίλλιαμς: Ιωάννα Παππά
Σαμουήλ Πάρις: Γιάννης Καλατζόπουλος
Ρεβέκκα Κόρει: Μελίνα Βαμβακά
Τζον Χέηλ: Γεράσιμος Σκαφίδας
Τόμας Πάτναμ: Θωμάς Γκαγκάς
Άννα Πάτναμ: Κατερίνα Νικολοπούλου
Μαίρη Γουόρεν: Ισιδώρα Δωροπούλου
Μπέτυ Πάρις: Μαρία Μοσχούρη
Μέρση Λιούις: Αντουανέτα Παπαδοπούλου
Τιτούμπα: Δανάη Ομορεγκιέ Νεάνθη
(Πηγή:Δευτερεύουσες φωτογραφίες 1η, 2η, 3η,https://bit.ly/2Z78z4P 4η https://bit.ly/3CHvWje )
